Miejskie planowanie zaopatrzenia w ciepło

Miejskie planowanie zaopatrzenia w ciepło jest długoterminowym, strategicznym procesem, który jest otwarty na wszystkie technologie i ma na celu osiągnięcie w dużej mierze neutralnych dla klimatu dostaw ciepła dla miasta. Jako instrument planowania, koordynuje on pokrycie przyszłego zapotrzebowania na ciepło na całym obszarze miasta, wykorzystując lokalnie dostępne i zrównoważone źródła ciepła.

Stworzenie miejskiego planu ogrzewania ma na celu wskazanie miastu Jena drogi do zaopatrzenia w ciepło wolnego od paliw kopalnych. Głównym celem jest wyznaczenie obszarów sieci ciepłowniczej i obszarów zdecentralizowanego zaopatrzenia w ciepło.

Mapa pokaże później, w których obszarach Jeny zalecany jest dany rodzaj zaopatrzenia w ciepło. Celem jest stworzenie bezpieczeństwa planowania i inwestycji dla mieszkańców, firm i samego miasta. Właściciele nieruchomości mogą w ten sposób lepiej zaplanować, która inwestycja w dostawy energii jest dla nich najbardziej opłacalna i kiedy. Jednocześnie planowanie zaopatrzenia w ciepło powinno być zgodne pod względem ekologicznym, ekonomicznym i społecznym.

Miasto Jena zleciło Hamburg Institut Consulting GmbH opracowanie miejskiego planu ogrzewania. Główną grupę roboczą uzupełnia zespół ds. klimatu miasta Jena oraz Stadtwerke Jena Netze GmbH.

Przedstawiciele branży mieszkaniowej, firm, odpowiednich stowarzyszeń i grup interesu będą zaangażowani w opracowywanie planu ogrzewania podczas regularnych spotkań z zainteresowanymi stronami.

Planowane są również dwa publiczne wydarzenia informacyjne.

Proces tworzenia miejskiego planu ogrzewania jest z grubsza podzielony na następujące pakiety robocze:

1. Analiza inwentaryzacyjna - Aktualne zapotrzebowanie na ciepło, zasoby budowlane i infrastruktura energetyczna istotna dla dostaw ciepła są analizowane dla miasta Jena i przyjmowane są założenia dotyczące przyszłego rozwoju zapotrzebowania na ciepło.
2. Analiza potencjału - oszacowano potencjał energii odnawialnej dostępnej w perspektywie długoterminowej, nieuniknionego ciepła odpadowego i scentralizowanego magazynowania ciepła.
3. Scenariusze docelowe i ścieżki rozwoju - na podstawie przyszłego zapotrzebowania na ciepło i dostępnego potencjału długoterminowego identyfikowane są podobszary, które są odpowiednie dla rozwiązań sieci ciepłowniczej. Jeśli podobszar nie jest odpowiedni dla sieci ciepłowniczej, jest on wskazywany jako obszar dla zdecentralizowanego rozwiązania grzewczego. Jeśli na podstawie aktualnych danych i stanu wiedzy nie można jeszcze określić ostatecznej opcji zaopatrzenia w ciepło dla podobszaru, jest on identyfikowany jako obszar testowy. Wyniki scenariuszy docelowych są udostępniane publicznie w różnych widokach map i dokumentach planistycznych.
4. Katalog strategii i środków - Na podstawie scenariuszy docelowych opracowywane są środki mające na celu osiągnięcie neutralnego dla klimatu zaopatrzenia w ciepło, które miasto może wdrożyć samodzielnie lub poprzez umowy ze stronami trzecimi na obszarze miejskim. Możliwe środki obejmują na przykład przyspieszone procedury zatwierdzania instalacji energii odnawialnej, zlecanie studiów wykonalności, promowanie ekspansji energii odnawialnej na dachach i otwartych przestrzeniach, dostarczanie informacji i porad oraz opracowywanie rozwiązań sąsiedzkich.
5. Strategia kontynuacji i koncepcja kontroli - Plan ogrzewania ma być regularnie poddawany przeglądowi, co najmniej raz na pięć lat, na podstawie aktualnych informacji i ustaleń, a postępy we wdrażaniu określonych strategii i środków mają być monitorowane.

Po sfinalizowaniu, miejski plan ogrzewania jest przedkładany radzie miasta do zatwierdzenia. Następnie następuje faktyczne wdrożenie miejskiego planu ogrzewania.

Opracowanie miejskiego planu ogrzewania rozpoczęło się na początku stycznia 2024 r. i powinno zostać zakończone wiosną 2025 r. Obecnie definiowane są scenariusze docelowe dla poszczególnych podobszarów. Równolegle opracowywany jest katalog działań służących wdrożeniu miejskiego planowania ciepłowniczego. Czwarte i na razie ostatnie spotkanie interesariuszy odbędzie się pod koniec stycznia 2025 roku. Wyniki miejskiego planowania zaopatrzenia w ciepło zostaną opublikowane w lutym. Wszyscy obywatele zostaną zaproszeni do przedstawienia swoich uwag na temat planowania za pośrednictwem nieformalnego projektu partycypacyjnego. W lutym planowane jest również publiczne wydarzenie informacyjne.

Planowanie ogrzewania jest planowaniem strategicznym, a jego wyniki nie są prawnie wiążące. Miejski plan ciepłowniczy stanowi zatem ważną podstawę informacyjną dla stron trzecich w celu informowania zainteresowanych stron w transformacji ciepłowniczej i ludności o przewidywanej przyszłości dostaw ciepła na wczesnym etapie. Nie ma jednak uprawnienia ani obowiązku do określonej dostawy.

Jest to oparte na ustawie o planowaniu zaopatrzenia w ciepło i dekarbonizacji sieci ciepłowniczych, czyli Ustawa o planowaniu zaopatrzenia w ciepło. Została ona uchwalona przez Bundestag w dniu 20 grudnia 2023 r. i weszła w życie w dniu 1 stycznia 2024 r.

Ponadto ustawa o planowaniu zaopatrzenia w ciepło jest powiązana z ustawą o energii w budynkach ściśle ze sobą powiązane. Stanowi ona między innymi, że od 1 stycznia 2024 r. w nowych budynkach na nowych obszarach zabudowy można instalować wyłącznie systemy grzewcze oparte w 65% na energii odnawialnej. Z kolei w przypadku istniejących budynków obowiązują dłuższe terminy wymiany systemów grzewczych zasilanych paliwami kopalnymi. Wymogi te w ustawie o energetyce budowlanej obowiązują jednak dopiero miesiąc po podjęciu przez radę miasta uchwały o wyznaczeniu obszarów pod budowę lub rozbudowę sieci ciepłowniczych lub od 1 lipca 2026 roku.

Przygotowanie miejskiego planu ogrzewania w Jenie jest finansowane przez Krajową Inicjatywę Ochrony Klimatu. Od 2008 roku rząd niemiecki inicjuje i finansuje liczne projekty przyczyniające się do redukcji emisji gazów cieplarnianych w ramach Krajowej Inicjatywy Ochrony Klimatu. Programy i projekty obejmują szeroki zakres działań związanych z ochroną klimatu: od opracowywania długoterminowych strategii po konkretną pomoc i środki wsparcia inwestycji. Różnorodność jest gwarancją dobrych pomysłów. Krajowa Inicjatywa Klimatyczna pomaga zakotwiczyć ochronę klimatu w terenie. Korzystają z niej zarówno konsumenci, jak i firmy, władze lokalne i instytucje edukacyjne. Więcej informacji można znaleźć tutaj.

Porady dotyczące renowacji budynków, wymiany systemów grzewczych lub instalacji systemów fotowoltaicznych można znaleźć na stronie internetowej miasta Jena poświęconej doradztwu energetycznemu.